Nu energie vanwege geopolitieke spanningen schaars is en de overheid tientallen miljarden (belastinggeld) besteedt om de hoge prijzen te compenseren en energiearmoede te voorkomen, is handhaving van energiewetgeving nog noodzakelijker.

In Nederland is de gebouwde omgeving goed voor 34% van het energieverbruik. Daarmee is de gebouwde omgeving de grootste gebruiker. Juist omdat dit aandeel zo groot is, zijn er diverse wetten om het energieverbruik te beperken. 

Het Energielabel: Slechts 50% kantoorgebouwen beschikt over geldig Energielabel

Per 1 januari 2023 moeten kantoren minimaal een energielabel C hebben geregistreerd. Dit is opgenomen in het Bouwbesluit en bekend sinds 2018. Voldoet het gebouw niet aan de eisen van het Bouwbesluit, dan heeft het gebouw geen vergunningsgrond en mag het per 1 januari 2023 niet meer als kantoor worden gebruikt! 

In Nederland zijn er naar schatting van RVO 65.000 kantoren die vallen onder de label C-verplichting. Eind 2022 heeft volgens het Kadaster 50% van dit aantal kantoren energielabel C of beter. Daarnaast heeft 11% van de kantoren een label D of slechter. Voor 39% is nog geen energielabel geregistreerd. Daarmee voldoet de helft van de kantoren nog niet aan de label C-verplichting. 

Dat zo weinig kantoren voldoen is vreemd. Vooral omdat kleine investeringen vaak al toereikend zijn om tot C-label te komen, zo blijkt ook uit het Kantorenmarkt rapport van NVM (2022). Bovendien zijn de mogelijke besparingen substantieel. Uit onderzoek van Taskforce Label A blijkt dat een kantoor met een label G gemiddeld meer dan 4 keer zo veel gas verbruikt als voor een gebouw met een A-label. Het verwarmen van alle bedrijfs- en overheidsgebouwen in heel Nederland kost ca. 1,5 miljard m³ gas per jaar (naast o.a. stadverwarming). Door alle gebouwen op een A-label te brengen is hierop een besparing van 50% te realiseren. Dat is evenveel als 625.000 huishoudens per jaar verbruiken. 

De Informatieplicht: Slechts 8% gebouwen voldoet aan Informatieplicht

Energiebesparing Hoewel de afgelopen weken wel veel aandacht ging naar de Label C verplichting, hoor je bijna niemand over de Energiebesparingplicht. Terwijl deze verplichting al 3,5 jaar geldt (sinds 1 juli 2019). Het Activiteitenbesluit milieubeheer verplicht bedrijven en instellingen namelijk om alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder uit te voeren (Bron RVO). Dit is de Energiebesparingsplicht.

Deze geldt voor bedrijven en instellingen (Wet milieubeheer-inrichtingen) die per jaar vanaf 50.000 kWh of 25.000 m3 aardgas of een equivalent daarvan verbruiken. Naar schatting betreft dit in totaal 90.000 gebouwen. Juist bij de Energiebesparingsplicht valt veel winst te behalen voor mens, milieu en portemonnee. Op het niet voldoen aan deze wet/Algemene Maatregel van Bestuur staat een dwangsom die begint bij 10% van de energierekening, en die kan oplopen tot 2.500 euro per week. In juli 2022 heeft tweederde van de organisaties de verplichte informatie aangeleverd en slechts 8% voldeed aan de Energiebespaarplicht.

Gezien het feit dat maar 8% ruim 3,5 jaar na invoering voldoet aan de informatieplicht kunnen we stellen dat er hier nogal wat schort aan toezicht en handhaving. En dat terwijl organisaties maar liefst 1 miljard kuub aardgas (evenveel als 833.000 huishoudens) en 5 miljard kWh elektriciteit (evenveel als 1.785.000 huishoudens) kunnen besparen door maatregelen uit te voeren die ze binnen 5 jaar terugverdienen. Zo berekende Common Futures in opdracht van de NVDE. Hiermee kunnen we de CO2 uitstoot met 4 Mton reduceren. 

Gideon doet 

De wetgevingen omtrent Energielabel C en Energiebespaarplicht zijn er natuurlijk niet voor niets gekomen. Het opstellen en aannemen van een wet kost veel tijd, energie en geld. Het is schrijnend te zien dat de wetgeving niet wordt nageleefd en dat er niet wordt gehandhaafd. Zeker in een tijd waarin energie schaars is en de overheid miljarden besteed aan voorkomen van oplopende energie armoede. Om op deze ‘overtredingen’ aandacht te vestigen, en bij te dragen aan een oplossing, voert Gideon actie om bedrijven te helpen en te stimuleren haar verantwoordelijkheden te nemen en vraagt de overheid (pro-actief) te handelen.

Het is een gemiste kans als de handhaving van de EnergielabelC verplichting en de Informatieplicht Energiebesparing niet worden gecombineerd. Enerzijds voor de efficiënte inzet van handhavers en anderzijds om bedrijven in één keer het goede te laten doen en niet twee keer te belasten. 

De Energielabel C verplichting die sinds januari 2023 geldt is hét moment voor gemeenten om aandacht te besteden aan energiebesparing bij utiliteitsgebouwen en de gevolgen van niet voldoen aan wet- en regelgeving. Voor bedrijven is het een extra prikkel om in actie te komen. Niet alleen om te voldoen aan wet-en regelgeving of vanwege je eigen rendement, maar juist ook om zelf iets te doen aan de energie schaarste en de oplopende energie armoede. Huurders, gebruikers, eigenaren, geen van hen wil met asociaal vastgoed geconfronteerd worden. 

Gideon helpt 

Omdat we bij Gideon geloven dat verandering ook van onderop komt zijn er brieven beschikbaar die medewerkers aan hun werkgever kunnen sturen om kenbaar te maken dat ze het belangrijk vinden dat ze als organisatie in een kantoor werken dat aan duurzame wetgeving voldoet. Ook zijn er brieven die huurders aan hun verhuurder kunnen versturen. Daarnaast kunnen mensen de gemeente aanspreken op haar plannen voor handhaving. 

Op www.allekantorenlabelc.nl staan praktische tips en meer informatie over de wetgeving. Ook is er een document te vinden met wat Gideon vindt dat de Rijksoverheid zou moeten doen. Voor verschillende doelgroepen is meer te vinden over de acties die wij als Gideon opzetten of ondersteunen om alle kantoorgebouwen in Nederland Energiezuiniger te maken.

• Kantooreigenaar of gebruiker? Natuurlijk wil ook jij zoveel mogelijk energie besparen. Op de pagina Bewuste Bedrijven vind je wat jij als bedrijf kan doen. Ben je huurder van een pand, dan hebben we brieven die je naar je verhuurder kunt sturen. Ben je op zoek naar informatie hoe jij kunt verduurzamen? Ook dat hebben we voor je.

• Ambtenaar of politiek betrokken? Landelijk activeren we het Rijk en gemeenten om meer te doen met de Label C verplichting en de Energiebespaarplicht. Op de pagina Ondernemende Overheid kun je vinden de gemeente zou kunnen doen en wat vinden wij dat het Rijk zou moeten doen.

• Burger of werknemer? Op de pagina Betrokken Burgers kun je alles terugvinden wat jij als betrokken burger kan doen om een bijdrage te leveren aan klimaatactie utiliteitsgebouwen. Zo vind je daar onder meer een brief die je aan je werkgever kunt sturen om deze aan te sporen zoveel mogelijk energie te besparen.