Gideon – building transition tribes heeft samen met in totaal meer dan 500 publieke én private partijen van de Blue City, the Green Village, City Deal Circulair & Conceptueel Bouwen, Building Balance  en Cirkelstad een brief gestuurd naar alle onderhandelaars. In die brief  geven wij, namens de ruim 500 koplopergroepen die wij samen representeren, onze visie op deze grote uitdagingen. Een visie om toe te kunnen werken naar een duurzame bouwsector en een toekomstbestendige agrarische sector. Daarbij bieden we natuurlijk ook onze hulp aan.

We geven drie oplossingsrichtingen mee (inclusief tekstvoorstellen!) die zouden kunnen worden overgenomen in het coalitieakkoord:

1. Blijven boeren door bouwmaterialen te verbouwen.

2. Blijven bouwen door toekomstbestendig te bouwen.

3. Toekomstbestendige gebiedsontwikkeling door ondersteuning van gemeenten.  

De oplossingsrichtingen

1. Blijven boeren door bouwmaterialen te verbouwen

De Rijksoverheid heeft als doel gesteld om de stikstofuitstoot in 2030 met 50% te hebben verlaagd. Als gevolg daarvan vindt enorme discussie plaats over de toekomstbestendigheid van boerenbedrijven en daarmee het landelijk gebied. Er is veel geld te besteden uit een Stikstoffonds, maar onduidelijkheid over hoe dit geld op een effectieve manier besteed kan worden.

De teelt van vezelgewassen die als grondstof kunnen dienen voor bouwmaterialen kan voor agrariërs die extensiveren (veehouders en akkerbouwers) een aanvullend of nieuw verdienmodel vormen en daarmee een toekomstperspectief bieden voor zowel boeren als het landelijk gebied (en de bouw, zoals uit het volgende punt blijkt).

2. Blijven bouwen door toekomstbestendig te bouwen

De Provincies spelen een centrale rol in de sturing op ruimtegebruik in Nederland. Het is hierbij cruciaal om te sturen op ruimtelijke kwaliteit en samenhang van de verschillende gebieden in de Provincie. Daarbij gaat het niet alleen om zaken als klimaatadaptatie en natuurinclusiviteit, maar ook om de milieu- en klimaatprestaties van de woningen zelf.

Het op een meer circulaire manier bouwen, met een minimale milieu-impact en met meer biobased bouwmaterialen, verlaagt de CO2-impact van de bouw fors. Door dit te combineren met losmaakbaar en aanpasbaar bouwen, zijn de gerealiseerde gebouwen tevens toekomstbestendig. Het risico is groot dat er de komende jaren grenzen worden gesteld aan de uitstoot van de industrie, net als momenteel bij stikstof het geval is. stilvalt, Je wil dan niet voor een groot deel afhankelijk zijn van staal en beton, omdat met de productie daarvan de grootste emissies gepaard gaan.

3. Toekomstbestendige gebiedsontwikkeling door ondersteuning van gemeenten. 

Bij aansturing van de woningbouwopgave spelen gemeenten een cruciale rol. Zij zijn immers het bevoegd gezag voor vergunningverlening en toetsing. In het geval dat gemeenten grondeigenaar zijn, hebben ze een belangrijke sleutel in handen in de realisatie van een gezonde en toekomstbestendig woon- en leefomgeving. Gemeenten hebben over het algemeen op het gebied van woningbouw een capaciteits-  en expertisetekort. Daarom hebben zowel de Provincies als de Rijksoverheid zich gecommitteerd om gemeenten te ondersteunen bij de woningbouwopgave met capaciteit en expertise. Daarbij is echter vooralsnog nauwelijks aandacht voor toekomstbestendig bouwen.

Door in de ondersteuning van gemeenten expliciet aandacht te besteden aan toekomstbestendigheid, ontstaat een sterker plan met lagere risico’s. Door nu al aandacht te hebben voor klimaatadaptatie wordt de kans op toekomstige klimaatschade verkleind; door te sturen op een lage milieu-impact en CO2-uitstoot van de bouw worden toekomstige kostenstijgingen als gevolg van duurder wordende CO2-emissierechten beperkt. Juist gemeenten zijn hier aan zet om het lange-termijn-perspectief te bieden, waarbij de Provincie een ondersteunende rol kan spelen.

Toekomstbestendige economie

De urgentie om te werken aan een duurzame wereld leidt steeds vaker tot spanning en dilemma’s. In de politieke én bedrijfseconomische dynamiek is het verleidelijk om terug te vallen op keuzes die op korte termijn renderen. Tegelijkertijd is het júist bij het thema waar de Provincie haar kerntaak heeft – het inrichten van de ruimte – van belang om lange-termijnkeuzes te maken op basis van een duidelijke visie.

Wij willen laten zien dat we nu al hele grote stappen kunnen zetten naar een toekomstbestendige, gezonde leefomgeving met hoge kwaliteit. Met een duidelijke visie kan de Provincie actief bijdragen aan het creëren van handelsperspectief voor alle partijen die een rol spelen bij toekomstige gebiedsontwikkelingen. Zo voorkomen we dat CO2 en Stikstof een debat van welles-nietes blijft en slaan we de handen ineen.

Wij zijn er van overtuigd dat we samen van de bouwsector de grootste aanjager van een toekomstbestendige economie kunnen maken met de landbouw als cruciale basis.